Bolometarska veličina
Priredio: dr.sc. Dragan Roša
Prividna magnituda zvijezde, definirana izrazom (2), ovisi o valnoj duljini u kojoj mjerimo tok F. Prividnu veličinu moguće je definirati i na taj način da integriramo energetski tok (F) po čitavom spektru zvijezde, dakle uzimajući u obzir cjelokupno zračenje zvijezde. Pripadnu veličinu tada nazivamo bolometarskom magnitudom. Apsolutna bolometarska magnituda (Mbol) općenito je različita od apsolutne bol magnitude (M). Razliku bolometarske i vizualne magnitude nazivamo bolometarskom korekcijom (B.C.):
B.C. = mbol mv = Mbol Mv (8)
i njen iznos ovisi o efektivnoj površinskoj temperaturi zvijezde. Navodimo neke vrijednosti:
|
Efektivna temperatura T (K) |
Bolometarska korekcija (B.C.) |
Spektralni tip |
Efektivna temperatura (T) |
Bolometarska korekcija (B.C.) |
Spektralni tip |
|
31900 |
3,34 |
09 |
6540 |
0,04 |
F5 |
|
30000 |
3,17 |
B0 |
5240 |
0,19 |
K0 |
|
22100 |
2,23 |
B2 |
4160 |
0,90 |
K7 |
|
18800 |
1,77 |
B3 |
3920 |
1,20 |
M0 |
|
14500 |
1,04 |
B7 |
3500 |
1,76 |
M2 |
|
10800 |
0,40 |
A0 |
3230 |
2,31 |
M4 |
|
5780 |
0,07 |
G2 |
2660 |
4,20 |
M8 |
Poznavajući prividnu veličinu i udaljenost Sunca, iz izraza (3) lako možemo izračunati apsolutnu magnitudu Sunca (M » 4,8). Tada je apsolutna bolometarska magnituda Sunca:
Mbol = m + B.C. = 4,8m – 0,07m » 4,7m
Apsolutna bolometarska veličina može nam poslužiti za određivanje luminoziteta zvijezda. Naime, slično izrazu (2) , odnos luminoziteta neke zvijezde(L) i luminoziteta Sunca(L0) ovisan je o apsolutnim bolometarskim veličinama zvijezde (Mbol) i Sunca (Mbol0):
(9)
Luminozitet Sunca izračunava se iz mjerenja iznosa Sunčeve iradijancije (tzv. solarne konstante), koja predstavlja ukupnu snagu zračenja Sunca koja dolazi okomito na jediničnu površinu, smještenu izvan Zemljine atmosfere. Solarna konstanta iznosi 1,37kWm-2. Luminozitet Sunca izračunavamo tako da iznos solarne konstante pomnožimo s površinom kugle, čije je središte u središtu Sunca, a polumjer (r) je jednak udaljenosti Zemlje od Sunca:
L0 = 4r2p*1,37kWm-2 = 3,86*1026 W .
